Upptaka vélknúinna ökutækja

Lög nr. 69/2007 sem samþykkt voru 27. mars sl. og öðluðust gildi mánuði síðar breyttu umferðarlögum nr. 50/1987 (umfl). Með þeim kom inn nýtt ákvæði, 107. gr. a, sem hljóðar svo:

„Þegar um stórfelldan eða ítrekaðan ölvunarakstur er að ræða, sem ekki fellur undir 2. mgr. þessarar greinar, stórfelldan eða ítrekaðan akstur manns sem sviptur hefur verið ökurétti eða manns sem ekki hefur öðlast ökuréttindi, stórfelldan eða ítrekaðan hraðakstur eða akstur sem telst sérlega vítaverður að öðru leyti má gera upptækt vélknúið ökutæki sem ökuskírteini þarf til að stjórna og notað er við brotið nema það sé eign manns sem ekkert er við brotið riðinn. Við sömu aðstæður og með sömu skilyrðum má gera upptækt vélknúið ökutæki sem ökuskírteini þarf til að stjórna og er eign þess sem hefur framið brotið, enda þótt ökutækið hafi ekki verið notað þegar brotið var framið.
     Gera skal ökutæki upptækt þegar eigandi þess hefur verið dæmdur sekur eða gengist undir refsingu vegna aksturs undir áhrifum fíkniefna eða undir áhrifum áfengis sem hefur í för með sér sviptingu ökuréttar og vínandamagn í blóði er 1,20‰ eða meira eða vínandamagn í lítra lofts sem hann andar frá sér nemur 0,60 milligrömmum eða meira, og viðkomandi hefur tvisvar síðustu þrjú árin fyrir brotið verið dæmdur sekur eða gengist undir refsingu fyrir akstur undir áhrifum fíkniefna eða áfengis þar sem vínandamagn í blóði hefur mælst 1,20‰ eða meira eða vínandamagn í lítra lofts sem hann andar frá sér hefur numið 0,60 milligrömmum eða meira og sem hefur haft í för með sér sviptingu ökuréttar. Gera skal ökutæki upptækt enda þótt það hafi ekki verið notað þegar brotið var framið.
     Víkja má frá ákvæði 2. mgr. í undantekningartilvikum þegar sérstakar ástæður mæla með því.
     Ökutæki sem gert er upptækt skal vera eign ríkissjóðs. Hafi einhver beðið tjón við brotið skal hann þó eiga forgang til andvirðisins ef bætur fást ekki á annan hátt.“

Með lögunum er verið að herða viðurlög við umferðarbrotum. Ökutæki sem þarf ökuskirteini til að stjórna sem er upptekið verður að eign ríkissjóðs. Hins vegar þarf sá sem brýtur gegn lögunum að eiga ökutækið eða eitthvað annað ökutæki til að það verði gert upptækt. Tökum dæmi.

A keyrir á ökutæki B og brýtur gegn lögunum sem geta varðar við viðurlögum samkvæmt 107. gr. a. Ef B er ekkert viðriðinn brotið verður ökutæki hans ekki gert upptækt. Ef A á sjálfur ökutæki gæti það hins vegar verið gert upptækt. M.ö.o. myndi ökutæki foreldra ekki vera gert upptækt ef börn þeirra brytu gegn lögunum með því.

 Í athugasemdum með frumvarpi því er varð að lögum nr. 69/2007 kemur fram að markmiðið með breytingunum er að auka umferðaröryggið. Við samningu frumvarpsins var haft hliðsjón af dönsku umferðarlögunum varðandi upptöku ökutækja.  Í athugasemdum við þá lagagrein sem varð að 107. gr. a kemur fram að henni er ætlað að veita aðhald gegn þeim hópi ökumanna sem önnur viðurlög virka ekki á. Því er það gert að skilyrði að um sé að ræða gróf eða ítrekuð brot. Bent er á að ákvæði um upptöku er að finna í almennum hegningarlögum en þeim hefur varla verið beitt um umferðarlagabrot og því sett ákvæði inn í umferðarlög til að upptöku verði oftar beitt.

 Tekið er fram að upptaka getur verið vegna hvers konar umferðarlagabrota en einkum átt við ölvunarakstur, ítrekaðan akstur þegar sviptur ökuréttindum eða ekki öðlast þau og mjög vítaverðum akstri. Þá er ákvæðinu ætlað að hafa fyrirbyggjandi áhrif m.a. að ekki verði mögulegt að nota upptökuandlagið á ný við brot.´

 Til hliðsjónar má benda á að í 1. tölul. 1. mgr. 69. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940 að gera má upptæka hluti með dómi sem notaðir hafa verið við að drýgja brot.

 Heyrst hafa raddir um að slík heimild sé brot á friðhelgi eignaréttarins skv. 72. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og 1. gr. 1. samningsviðauka við samning um verndun mannréttinda og mannfrelsis sbr. lög um Mannréttindasáttmála Evrópa nr. 62/1994 (MSE).  Benda má að talið hefur verið heimilt að fá greiðslu t.d. skatta, opinberra gjalda ýmiss konar og viðurlaga o.s.frv.  án þess að um brot á friðhelgi eignaréttar sé að ræða. Þegar einstaklingar eru sviptir eign sinni þarf ávallt að fullnægja tilteknum skilyrðum t.d. eins og lagaheimild og almannahagur.

 

 

Athugasemdir

[Tryggvi Hjaltason, 1.7.2007 kl. 21:33]

Vel farið í þetta hjá ykkur/þér! 
Ánægður að fólk kynni sér þetta almennilega og athugi hvort þetta brjóti gegn öðrum reglugreinum. 
Hugsandi menn frjóvga jörðina!

[Tryggvi Hjaltason, 1.7.2007 kl. 21:33]